Er is veel discussie over welk dieet het beste is om af te vallen. Weinig koolhydraten eten (koolhydraatbeperkt) om af te vallen is een van de manieren die in de belangstelling staat. Onderzoek toont positieve effecten hiervan, maar het is onduidelijk of dit op lange termijn ook geldt.
Vrijwel alle afvaldiëten kunnen leiden tot gewichtsverlies, al is dat vaak tijdelijk. Om af te vallen moet je minder energie (calorieën) binnenkrijgen, dan je verbruikt. Voor een gezond lichaam is niet alleen gewicht belangrijk; ook speelt bijvoorbeeld het percentage vet van je lichaam mee. Japanse onderzoekers bekeken daarom 14 studies naar het effect van een koolhydraatbeperkt dieet op gewichtsverlies én op het vetpercentage van het lichaam.
Wat zijn koolhydraten precies?
Suikers, zetmeel en vezels zijn vormen van koolhydraten in onze voeding. Suikers en zetmeel zijn koolhydraten die een belangrijke bron van energie zijn voor het lichaam. De Gezondheidsraad adviseert dat wie gezond wil eten, minimaal 40% van zijn energie uit koolhydraten haalt.
Opzet van de studies
In alle studies werd een koolhydraatbeperkt dieet vergeleken met een ander afvaldieet, om de gegevens te kunnen vergelijken: het controledieet. In 8 studies kregen de deelnemers een dieet met heel weinig koolhydraten, ongeveer 50 gram of 10% van de calorieën was afkomstig van koolhydraten. In 7 studies werd een minder streng koolhydraatbeperkt dieet gegeven; daarbij was ongeveer 40% van de calorieën afkomstig van koolhydraten. Alle deelnemers hadden overgewicht of obesitas.
Resultaten: minder gewicht en lager vetpercentage
Zowel het koolhydraatbeperkte dieet als het controledieet zorgden voor gewichtsverlies en een lager vetpercentage. Mensen die een koolhydraatbeperkt dieet kregen verloren meer gewicht en hadden een lager vetpercentage dan mensen die een controledieet kregen.
Duur onderzoek belangrijk
Sommige onderzoeken duurden langer dan 12 maanden, andere korter. Omdat mensen na een periode van gewichtsverlies vaak weer aankomen, is het belangrijk om juist te kijken naar de studies die langere dan 12 maanden duurden. Wanneer alleen gekeken werd naar de studies die langer dan 12 maanden duurden, leidde een koolhydraatbeperkt dieet niet tot meer gewichtsverlies dan het controledieet, maar wel tot een lagere vetmassa.
Heel koolhydraatarm tegenover koolhydraatarm
Wanneer apart gekeken werd naar de resultaten van het dieet met heel weinig koolhydraten en het minder strenge koolhydraatbeperkte dieet, bleek dat het sterk beperkte lage koolhydraat dieet samenhing met meer afname in gewicht en vetmassa dan in de controlegroep, maar het minder strenge koolhydraatbeperkte dieet niet. Jammer genoeg zijn er te weinig onderzoeken uitgevoerd met een zeer laag koolhydraatdieet die langer dan 12 maanden duurden. Er kan dus niets gezegd worden over het effect van een zeer laag koolhydraatdieet op de lange termijn.
Onzekerheden bij resultaten
Er zijn een aantal kanttekeningen te plaatsen bij de resultaten. Een dieet dat laag in koolhydraat is, is hoog in eiwit of vet. De gevonden effecten kunnen dus ook toegeschreven worden aan eiwit of vet. Van eiwit is bekend dat het een verzadigd gevoel geeft. Ook hadden veel deelnemers aan de studies moeite zich aan de diëten te houden.
Conclusies van de onderzoeken
De onderzoekers zijn voorzichtig in hun conclusies. Een koolhydraatbeperkt dieet is mogelijk effectief voor de afname van vetmassa bij mensen met overgewicht en obesitas. Maar er is te weinig bewijs voor een duidelijk effect van een koolhydraatbeperkt dieet op lichaamssamenstelling door kleine aantallen deelnemers, korte onderzoek duur en doordat niet alle studies zijn gepubliceerd.
