Tag: onderzoek

Categorieën
Nieuws

Dieet zorgt bij 46 procent van patiënten voor remissie diabetes type 2

Een Britse studie, gepubliceerd in The Lancet, laat zien dat een energie- en koolhydraatbeperkt dieet diabetes type 2 kan omkeren bij ongeveer de helft van de patiënten. Het gaat hier om een gerandomiseerde klinische trial (DiRECT) in 49 huisartspraktijken in Schotland en Engeland.

Eerste lijn
Aan de studie deden 306 volwassenen in de leeftijd van 20-65 jaar mee, met een diagnose van diabetes type 2 in de afgelopen 6 jaar en een BMI tussen 27 en 45. De deelnemers gebruikten geen insuline. De deelnemende praktijken werden ingedeeld in 2 groepen: de ene groep gaf de patiënten de dieetinterventie. De andere groep volgde de standaard richtlijnen voor de behandeling van diabetes type 2.

Effect
Na 12 maanden lukte het 68 deelnemers (46 procent) van de interventiegroep en 6 (4 procent) in de controlegroep om hun diabetes om te keren. Hoe meer gewichtsverlies, hoe groter de kans op remissie. In de groep die 15 kilo of meer verloor, kon 86 procent de diabetes omkeren. Van de deelnemers in de interventiegroep bereikte 25 procent een gewichtsverlies van 15 kilo of meer, tegenover 0 procent in de controlegroep. De onderzoekers definiëren remissie van diabetes als een HbA1c van <48 mmol/l na tenminste 2 maanden geen diabetesmedicatie. De kwaliteit van leven verbeterde in de interventiegroep en verslechterde in de controlegroep. Er waren 2 incidenten (koliek en buikpijn) bij 1 deelnemende patiënt. Verder waren er geen bijwerkingen van het dieet.

Streng dieet
De dieetinterventie bestond uit en streng energiebeperkt en koolhydraatbeperkt dieet van 825-853 kcal per dag voor de periode van 3-5 maanden. De deelnemers kregen maaltijdshakes. In deze periode werden ook de diabetesmedicatie en medicijnen tegen hoge bloeddruk stopgezet. Hierna volgdne een herintroductie van normaal voedsel (2-8 weken) en begeleiding voor het vasthouden van het gewichtsverlies op de lange termijn. De patiënten werden een jaar lang gevolgd.

Mosley
De Britse arts en auteur Michael Mosley liet zich inspireren door deze DiRECT-study. Hij vertaalde het dieetadvies in ”echte” voedingsmiddelen en schreef er het boek ”Het 8-weekse bloedsuikerdieet” over.

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

Kinderen eten te weinig fruit, groente en vis

Kinderen eten te weinig fruit, groente en vis

Ruim 6 van de 10 kinderen van 1 tot 12 jaar eten onvoldoende fruit en bijna 6 van de 10 eten onvoldoende groente. Iets minder dan de helft van de kinderen in deze leeftijdscategorie eet te weinig vis. Dit blijkt uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor die het CBS in 2014-2016 heeft afgenomen in samenwerking met RIVM en het Voedingscentrum.

Jongere kinderen eten meer fruit, groente en vis

Jonge kinderen eten vaker voldoende fruit, groente en vis dan oudere kinderen. Bijna de helft van de kinderen van 1 tot 4 jaar at volgens de richtlijnen voldoende fruit. Bij kinderen van 4 tot 9 jaar en 9 tot 12 jaar was dat met respectievelijk ruim 4 van de 10 en 2 van de 10 lager. Hetzelfde beeld is bij groente en vis te zien. Vergeleken met de kinderen van 9 tot 12 jaar aten tweemaal zoveel kinderen van 1 tot 4 jaar voldoende groente. Voor vis zijn de verschillen kleiner.

Kinderen met hoogopgeleide ouder eten gezonder

Kinderen van 1 tot 12 jaar van wie de ouder of verzorger een hoog onderwijsniveau heeft, voldoen vaker aan de normen dan kinderen met een middelbaar of laagopgeleide ouder. Zo voldoen ruim 4 van de 10 kinderen met een hoogopgeleide ouder aan de fruitnorm, tegen ruim 3 van de 10 met een laagopgeleide ouder.

Betere resultaten dan in Voedselconsumptiepeiling

In de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor is voeding gemeten met enkele gerichte vragen over de consumptie van fruit, groente en vis. Een andere manier om de consumptie van voeding in kaart te brengen is de 24-uurs voedingsnavraag. Deze methode wordt toegepast in de Voedselconsumptiepeiling, een aanvullend onderdeel van de Leefstijlmonitor. De Voedselconsumptiepeiling brengt de voeding beter in beeld, maar wordt bij minder mensen én minder vaak uitgevoerd dan de Gezondheidsenquête. In de meest recente Voedselconsumptiepeiling voldeden minder kinderen aan de aanbeveling voor groente en fruit dan in dit onderzoek.

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

Sporten zorgt voor een gezondere vetopslag bij overgewicht

Sporten zorgt voor een gezondere vetopslag bij overgewicht

Veel mensen met obesitas ontwikkelen insulineresistentie, maar niet iedereen. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat de manier waarop vet wordt opgeslagen hierbij een rol speelt. Sporten en andere fysieke activiteit lijken hierbij het verschil te maken. Eén enkele sportsessie kan daarbij al gunstig werken.

Opslag van vetzuren

Het risico op het ontwikkelen van insulineresistentie lijkt te maken te hebben met de manier waarop het lichaam met vet omgaat. Een deel van de mensen heeft een snelle vetafbraak, waardoor er veel vetzuren vrijkomen. Deze vetzuren kunnen zich opstapelen in andere weefsels en organen, wat kan leiden tot insulineresistentie. Andere mensen hebben dit probleem niet; zij hebben een langzamere vetafbraak en slaan de vetzuren gezonder en effectiever op.

Verschillen in functie van vetweefsel

Amerikaanse onderzoekers probeerden hiervoor een verklaring te vinden met een combinatie van twee onderzoeken. In het eerste onderzoek vergeleken de onderzoekers het vetweefsel van 30 mensen met obesitas, waar van een deel insulineresistent was en een deel niet. De “gezonde” groep bleek vet minder snel af te breken. Ook had deze groep minder eiwitten die betrokken zijn bij vetafbraak en meer eiwitten die zorgen voor vetopslag. Verder was het vetweefsel bij deze mensen flexibeler en was er een lagere ontstekings-activiteit.

Gezonder vetweefsel bij sportende mensen

In de tweede studie verzamelden de onderzoekers vetweefsel van mensen met overgewicht die net gesport hadden. De ene groep sportte regelmatig, de andere groep niet. De mensen die regelmatig sportten, hadden meer bloedvaten in hun vetweefsel dan de inactieve groep mensen. In beide groepen bleek dat slechts één sportsessie het weefsel activeerde om nieuwe bloedvaten in het vetweefsel aan te maken.

Beweging maakt vetweefsel gezond

Deze bloedstroom is belangrijk voor de aan- en afvoer van allerlei stoffen. Onderzoeker Jeffrey Horowitz legt uit: ‘Vetweefsel is de plek waar we extra energie opslaan als we teveel eten. Als de bloedvoorziening in het vetweefsel niet toeneemt met de groei van het vetweefsel, wordt het weefsel ongezond of kan zelfs afsterven. De mensen die hun vet op een gezonde manier opslaan, lijken beter beschermd te zijn tegen het ontwikkelen van insulineresistentie en obesitas-gerelateerde ziektes. Sport en beweging lijken factoren te zijn die voor een gezondere vetopslag zorgen.’

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

Twee glazen fris vergroten kans op diabetes type 2

Frisdrank

Frisdrank vergroot de kans op het metabool syndroom. Dagelijks 1 glas fris verhoogt het risico op een hoge bloeddruk en iedere dag 2 glazen frisdrank verhogen het risico op diabetes type 2. Dat concluderen Zuid-Afrikaanse onderzoekers na het bestuderen van 36 studies die de afgelopen 10 jaar zijn gepubliceerd.

Metabool syndroom

Uit deze review blijkt dat er een sterk verband is tussen het gebruik van gezoete dranken en het risico op het metabool syndroom. Specifieke risicofactoren waarvoor bewijs met de samenhang met frisdrank werd gevonden zijn een grotere middelomtrek, verhoogde waardes voor triglyceriden en bloedsuiker, lage niveaus HDL-cholesterol en een hoge bloeddruk. Daarnaast ontdekten de onderzoekers dat frisdrankgebruik de insulinegevoeligheid verlaagt.

Rol van fructose

De negatieve effecten van het drinken van frisdrank worden vooral toegeschreven aan fructose. Met name dranken die fructose bevatten, verhogen de bloeddruk en het nuchtere glucosegehalte. Daarnaast blijkt uit andere studies dat fructose de kans op niet-alcoholische leververvetting sterk vergroot. ‘Er is een duidelijke noodzaak om mensen meer te leren over de schadelijke effecten van overmatig frisdrankgebruik’, aldus onderzoeker M. Faadiel Essop.

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

Ontbijtmeter moet kinderen leren gezonder te ontbijten

Om kinderen gezonder te leren ontbijten is er nu een online Ontbijtmeter, ontwikkeld door Wageningen University & Research. Kinderen vullen hun ontbijt in en krijgen individuele feedback over wat goed gaat en wat beter kan. Kinderen die les krijgen over ontbijt gaan daadwerkelijk gezonder eten. Dat blijkt uit een onderzoek dat vorig jaar gedaan is onder kinderen in groep 5 en 6 in Rotterdam, Tilburg en Arnhem.

Feedback
Uit dat onderzoek kwam ook naar voren dat kinderen het meest opsteken over een gezond ontbijt als ze individuele feedback krijgen. Dit werkte beter dan een klassikaal lesprogramma of een methode met filmpjes van rolmodellen.

Groepen 5 tot en met 8
Op www.ontbijtmeter.nl kunnen kinderen van groep 5 en hoger invullen wat ze hebben gegeten voor het ontbijt. Aan de hand daarvan krijgen ze een ‘top’ (wat gaat er goed) en een ‘tip’ (wat kan er beter), gebaseerd op de nieuwe Schijf van Vijf. Zo kunnen de kinderen praktische stappen zetten naar een beter ontbijt.

Speciale versie voor jongere kinderen
Voor kinderen van groepen 1 tot en met 4 ziet de Ontbijtmeter er net iets anders uit. Zij krijgen geen tips en tops aan de hand van hun eigen ingevulde ontbijt, maar kiezen uit twee verschillende producten wat het meest gezond is. Zo moeten ze kiezen of wortels of olijfjes gezonder zijn, en tosti of een Turkse pizza.

Discussie
De ontbijtmeter maakt deel uit van het lesmateriaal van het Nationaal Schoolontbijt. Dit ontbijt wordt jaarlijks georganiseerd met als doel kinderen te leren hoe belangrijk ontbijt is en een gezond ontbijt is. Of het Nationaal Schoolontbijt daar het goede voorbeeld in geeft, is ook dit jaar weer een punt van discussie.

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

Nachtdienst verstoort vet- en koolhydraatstofwisseling

Nachtdienst verstoort vet- en koolhydraatstofwisseling

In de nacht vertragen biologische processen zoals de glucose- en vethuishouding. ’s Nachts eten kan daardoor leiden tot hogere glucosespiegels in het bloed en een grotere opslag van vet in het lichaam dan overdag het geval zou zijn. Hierdoor kunnen overgewicht en prediabetes ontstaan. Mensen die ’s nachts werken, lopen daardoor een verhoogd risico om diabetes of hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Dat schrijft de Gezondheidsraad in het nieuwe rapport “Gezondheidsrisico’s door nachtwerk“.

Geen sterk bewijs voor metabool syndroom

Hoe langer iemand al nachtdiensten draait, hoe groter de kans wordt. Zo heeft iemand die al 40 jaar nachtdiensten draait, 7 – 8 procent meer kans op diabetes type 2 en hart- en vaatproblemen. Voor een relatie tussen nachtdienst en het metabool syndroom vond de Gezondheidsraad geen sterk bewijs. Om dit vast te kunnen stellen zijn er niet genoeg onderzoeken gedaan.

Slaapproblemen op korte termijn

Op de korte termijn veroorzaken nachtdiensten vooral slaapproblemen. Verkorte slaapduur, verslechterde slaapkwaliteit en vermoeidheid komen naar schatting anderhalf tot ruim tweemaal vaker voor bij nachtwerkers dan bij mensen die overdag werken.

Advies

In Nederland werken 1,3 miljoen mensen soms of regelmatig ’s nachts. Dat komt neer op 15 procent van de beroepsbevolking. De Gezondheidsraad brengt het advies uit naar de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om nachtwerk zoveel mogelijk te beperken. Waar dat niet mogelijk is verwijst de Gezondheidsraad naar een eerder uitgebracht rapport over de mogelijkheden van preventie bij nachtwerk.

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

Salade met olie gezonder dan zonder olie

Salade met olie gezonder dan zonder olie

Het lichaam neemt voedingsstoffen uit een salade beter op als je het combineert met een beetje olie. Voor bètacaroteen was een dergelijk effect al langer bekend, maar het blijkt ook op te gaan voor andere vetoplosbare vitamines en andere carotenoïden. Zo zorgt de combinatie van salade met olie voor een betere opname van de vitamines A, E en K en van 4 carotenoïden (alpha- en bètacaroteen, luteïne en lycopeen). Bij het eten van dezelfde salade zonder olie is er minder of niets van deze microvoedingsstoffen in het bloed terug te zien. Dat blijkt uit onderzoek van de Iowa State University, gepubliceerd in American Journal of Clinical Nutrition.

Hoe meer olie, hoe groter effect

In het onderzoek kregen 12 vrouwen op 5 verschillende gelegenheden een salade te eten, bestaand uit romainesla, spinazie, wortel en cherrytomaten. Iedere salade bevatte een dressing met 0, 2, 4, 8 of 32 gram soja-olie. De hoeveelheid olie in de salade bleek van invloed op de opname van nutriënten. Hoe meer olie er was toegevoegd, hoe beter het lichaam de voedingsstoffen opnam. De beste resultaten waren te zien bij 32 gram, wat overeenkomt met ongeveer 2 eetlepels olie. ‘Simpel gezegd zorgt twee keer meer dressing voor twee keer meer opname van de voedingsstoffen’, aldus de onderzoekers. Toch is dit volgens de onderzoekers geen vrijbrief om eindeloos veel olie te gebruiken, maar mensen moeten zeker niet bang zijn om olie aan hun salade toe te voegen.

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

Groeiende interesse voor ketogeen dieet bij obesitas en diabetes

Groeiende interesse voor ketogeen dieet bij obesitas en diabetes

Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar het effect van een ketogeen dieet bij mensen met obesitas of diabetes. De resultaten zijn veelbelovend en vaak beter dan van een gangbaar vetarm dieet. In een overzichtsartikel in JAMA worden de aanwijzingen op een rij gezet en komen verschillende onderzoekers aan het woord.

Maximaal 50 gram koolhydraten
Bij een ketogeen dieet ligt de inname van koolhydraten tussen 20 en 50 gram per dag. Hierdoor daalt de insulineproductie, gaat het lichaam over op vetverbranding en vormt de lever ketonen uit vetzuren, die als brandstof dienen voor in ieder geval de hersenen. Deze ketonen zouden ook verantwoordelijk kunnen zijn voor een verminderd hongergevoel. Dit wordt vaak gerapporteerd bij mensen die een ketogeen dieet volgen.

Groter gewichtsverlies
Een ketogeen dieet gaat in onderzoek gepaard met een groter gewichtsverlies dan een vetarm dieet. Zo was het gewichtsverlies door een ketogeen dieet 9,7 procent en door een vetarm dieet slechts 2,1 procent in een recente 8-weekse gerandomiseerde studie onder 34 obese ouderen. Dit is in lijn met een eerdere meta-analyse van 13 gerandomiseerde studies onder ruim 1200 deelnemers die minimaal een jaar een ketogeen dieet of een vetarm dieet volgden.

Nieuw onderzoek
Komende zomer start de Amerikaanse Framingham State University een nieuw 3-jarig onderzoek naar het ketogeen dieet bij mensen met overgewicht of obesitas. Het ketogeen dieet wordt daarbij vergeleken met een vetarm dieet met weinig of veel toegevoegde suikers. Volgens prof. David Ludwig, een van de hoofdonderzoekers, heeft een ketogeen dieet een ander effect op het metabolisme dan andere diëten. In eerder onderzoek ontdekte hij dat een vetarm dieet het rustmetabolisme met meer dan 400 kcal/dag verlaagt, terwijl een ketogeen dieet geen noemenswaardige daling liet zien. Ludwig: ‘De kwaliteit van de gegeten calorieën kan dus van invloed zijn op de hoeveelheid calorieën die verbrand worden.’

Gunstig effect op diabetes
Ook bij diabetes type 2 laat het ketogeen dieet een gunstig effect zien, zo blijkt uit de nog lopende Virta Health studie van de University of California onder 262 mensen met diabetes type 2. Na 10 weken is niet alleen het gewicht met gemiddeld 7,2 procent gedaald, maar zijn er ook verbeteringen te zien in de insulinegevoeligheid. Het percentage deelnemers met HbA1c-waarden onder 48 mmol/mol steeg van 20 naar 56 procent. Diabetesmedicatie kon bij 57% van de deelnemers worden verminderd of gestopt. Na 6 maanden volgde 89 procent van de deelnemers het dieet nog en was het gewichtsverlies gemiddeld 12 procent. De studie loopt in totaal 5 jaar en binnenkort worden de 1-jaar cijfers gepubliceerd.

Goed voor hart en bloedvaten?
Je zou het misschien niet verwachten van een dieet dat veel vet en verzadigd vet bevat,  maar het ketogeen dieet lijkt volgens deskundigen ook gunstig voor hart- en bloedvaten. Het triglyceridegehalte en de bloeddruk dalen en het HDL-cholesterolgehalte stijgt. Het LDL-cholesterolgehalte stijgt weliswaar, maar er lijkt daarbij een verschuiving op te treden van schadelijke kleine LDL-deeltjes naar minder schadelijke grote LDL-deeltjes. Volgens dr. Rick Hecht, onderzoeksdirecteur van University of California, wegen de eventuele nadelen van verzadigd vet ruimschoots op tegen de voordelen van het minderen met koolhydraten.

Geen do-it-yourself dieet
Deskundigen benadrukken dat het ketogeen dieet niet iets is dat mensen op eigen houtje kunnen volgen. Er is begeleiding nodig bij het samenstellen van de voeding en toezicht van een arts is gewenst indien mensen diabetesmedicatie of bloeddrukverlagers gebruiken. De koolhydraatbeperking is niet altijd levenslang nodig. Als het streefgewicht is bereikt, kan de hoeveelheid koolhydraten meestal weer wat omhoog. De maximale hoeveelheid koolhydraten zonder weer in gewicht toe te nemen, varieert van persoon tot persoon.

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

‘De ongelijkheid in gezondheid neemt toe’

Jaap Seidell

‘Als ik een dag burgemeester van Amsterdam zou zijn, dan zou ik de voedselomgeving van Amsterdam veranderen. Er is veel te veel ongezond aanbod van goedkoop inferieur gemaksvoedsel.’ Dat zegt VU-hoogleraar Jaap Seidell in de podcast ”De gelukkige stad” over de gezondheid en de gezondheidszorg in Amsterdam. Gemiddeld gaat het goed met de gezondheid van de Amsterdammer, maar de verschillen worden wel steeds groter.

Levensverwachting
De gemiddelde levensverwachting tussen Amsterdamse wijken is erg groot: de levensduur kan wel 6 jaar schelen. Mensen in achterstandswijken leven gemiddeld 15 jaar in ongezondheid. Verschillen tussen gezondheid zijn al zichtbaar op jonge leeftijd, zo blijkt uit onderzoek.

Preventie
Preventie moet veel belangrijker worden, vindt Seidell. De meeste kosten in de gezondheidszorg worden gemaakt voor ziekten die grotendeels kunnen worden voorkomen of uitgesteld door gezonde leefstijl. Het idee dat burgers zelf verantwoordelijk zijn, gaat voorbij aan het feit dat het veel mensen niet lukt om gezond te leven, bijvoorbeeld door gebrek aan kennis en vaardigheden, of door een ongezonde omgeving.

Voorlichting werkt niet
‘Voorlichting helpt vaak niet: er wordt maar een klein deel begrepen of folders worden niet gelezen. We moeten steeds meer in gesprek in de wijk om barrières te ontdekken’, zegt Seidell. Ook is hij een groot voorstander van het serveren van een gezonde lunch op school, net zoals in Frankrijk en Scandinavië. De podcast is terug te luisteren op De Gelukkige Stad.

Bron: Nieuws voor Diëtisten

Categorieën
Nieuws

Tarwe, appel en zuivel verergeren klachten bij ziekte van Crohn

Mensen met de ziekte van Crohn kunnen baat hebben bij het weglaten van tarwe, appel en zuivel uit hun voedingspatroon. Deze voedingsmiddelen blijken in een periode van klinische remissie regelmatig te leiden tot klachten als pijn in de buik, winderigheid, opgeblazen gevoel, stinkende ontlasting en diarree. Dat ontdekten Noorse onderzoekers in een kleine studie onder 16 mensen.

Klachten door voedingsmiddelen
Mensen met de ziekte van Crohn blijven vaak klachten houden ondanks dat ze in klinische remissie zijn. In de studie bekeken de onderzoekers welke voedingsmiddelen vaak klachten oproepen. De deelnemers aten 2 weken lang volgens hun eigen voedingspatroon en werden specifiek gevraagd tarwe- en zuivelproducten te gebruiken. Vervolgens aten ze 2 weken een strikt eliminatiedieet. Dat dieet was laag in FODMaPs en bevatte geen zuivel, tarwe en citrusvruchten. Tijdens de gehele studieperiode registreerden de patiënten dagelijks hun symptomen, waaronder buikpijn, opgeblazen gevoel, abnormale ontlasting, winderigheid, vermoeidheid en spier- en gewrichtspijn.

Eliminatiedieet
Tijdens het eliminatiedieet hadden de patiënten significant minder klachten dan in de weken van het gewone voedingspatroon. In de eerste 2 weken van het experiment was te zien dat de consumptie van koemelk bij 13 van de 16 mensen tot een verergering van de symptomen leidde. Ook tarwe en appel riepen bij veel mensen klachten op (11 van de 16). IJs, pasta, peer, rogge en suikervrije kauwgom waren voor 10 van de 16 mensen een trigger. Vooral mensen met Crohn gelokaliseerd in de dunne darm bleken baat te hebben bij het eliminatiedieet, meer dan de mensen bij wie de dikke darm aangedaan was.

Individueel dieet
De onderzoekers benadrukken dat de studieperiode kort was en het aantal deelnemers klein, maar dat binnen 2 weken alle symptomen significant verminderd waren. ‘Patiënten met de ziekte van Crohn hebben wellicht baat bij een individueel ontwikkeld eliminatiedieet en de locatie van de ziekte speelt mogelijk een rol bij het ontstaan van symptomen’, schrijven de onderzoekers. ‘Deze bevindingen zijn interessant, maar een placebo-effect kunnen we niet helemaal uitsluiten. De volgende stap is om dit eliminatiedieet te testen in een grotere groep en in een gerandomiseerde setting.’

Bron: Nieuws voor Diëtisten