Stay2balance
Hoe is het om een kind te zijn met fors overgewicht? De nieuwe VPRO-serie ”Kiloknallers” laat het zien. In de serie worden 5 kinderen tussen 10 en 12 jaar met obesitas een jaar lang gevolgd. Lieke, Naomi, Nick, Mathilde en Mohamed laten hun leven zien, inclusief hun worstelingen en overwinningen, hun zoektocht naar de feiten en de fabels en het gevecht tegen de vooroordelen. Vanaf 15 januari is Kiloknallers elke zondag om 9.25 uur te zien bij de VPRO op Zapp.
“Wij zien liever dat ouders hun kinderen zo vroeg mogelijk gezond leren eten. Dan bedoel ik groente en fruit, maar ook volkoren granen, vlees en vette vis. Het is een te gemakkelijke oplossing om te zeggen: geef ze maar verrijkte peutermelk om mogelijke tekorten te voorkomen, want daar zitten in ieder geval goede voedingstoffen in. Het is een schijnoplossing. Natuurlijk kan het soms moeite kosten om je kinderen gezond te laten eten maar de kans dat het later gezond en gevarieerd eet is veel groter als je je kind zo jong mogelijk kennis laat maken met veel verschillende smaken en structuren. En ja, daar hoort af en toe bij dat de spinazie tegen het plafond belandt.”
Het onderzoek werd uitgevoerd onder Nederlandse, Duitse en Britse kinderen van 1 tot 3 jaar. Uit het onderzoek bleek dat 12% van de jonge kinderen een ijzertekort heeft en 23% een vitamine D-tekort. Het onderzoek is uitgevoerd door meerdere ziekenhuizen, waaronder het Juliana Kinderziekenhuis/Haga Ziekenhuis, het AMC, VUmc en het Erasmus VC.
Astrid Postma-Smeets: ”De EFSA, de Europese voedselveiligheidsorganisatie bestudeert onderzoeken hierover al jaren. Ook verenigingen van kinderartsen op Europees niveau houden het nauwkeurig in de gaten. Toch heeft dit nergens geleid tot een advies om verrijkte peutermelk te geven. Ik vind het echt een te gemakkelijke oplossing. Alsof je zegt: we geven het maar op.”
Het Voedingscentrum blijft bij het advies om kinderen na 1 jaar over te laten stappen op gewone koemelk. Melkproducten zijn vooral belangrijk voor de calcium en de vitamines B2 en B12. Maar hoeveel is goed om te geven? “Twee bekertjes van 150 ml zijn genoeg voor een kind tot 4 jaar. Dat kan halfvolle koemelk zijn, maar ook karnemelk, of yoghurt of een plantaardige vervanger op basis van soja.”
Wat wel erg belangrijk is voor ouders om te weten, is dat een vitamine D supplement geven wel echt tekorten voorkomt. Kinderen tot 4 jaar wordt geadviseerd om elke dag 10 microgram vitamine D in de vorm van druppels of een tabletje te geven.
Waarom is dat nodig? “Er is de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar het belang van vitamine D, voor bijvoorbeeld sterke botten en tanden. Daaruit blijkt keer op keer dat het heel belangrijk is dat kinderen er genoeg van binnen krijgen. Te weinig vitamine D bij kinderen kan ernstige klachten veroorzaken zoals afwijkingen aan het skelet. Nee, vroeger gold het advies niet voor vitamine D en ja, de meeste van ons zijn groot geworden zonder al te veel klachten. Maar we weten nu veel meer.”
IJzer zit vooral in rundvlees, brood en groenten. Het lichaam neemt ijzer uit vlees beter op dan ijzer uit plantaardige producten. Als je groenten of fruit die rijk zijn aan vitamine C eet bij je maaltijd wordt het ijzer uit plantaardige producten zoals bijvoorbeeld brood beter opgenomen.
Heb jij een eter met een eigen wil? Lees deze tips voor de eetopvoeding
Verrijkte peutermelk is niet gevaarlijk. Behalve dat zijn er natuurlijk uitzonderingen, zegt Postma-Smeets: “Bijvoorbeeld bij kinderen die ziek zijn, moeilijk kunnen kauwen of slikken of bijvoorbeeld een voedselallergie hebben. Bij deze kinderen moet de behandelend arts en diëtist per kind bekijken hoe hij aan zijn voedingsstoffen komt en of verrijkte peutermelk in die situatie past.”
Als je kind gezond eet, krijgt hij de bouwstoffen binnen die hij nodig heeft. En je creëert de beste basis voor je kind.
• Geef vooral gezond. Af en toe snoepen kan, maar zorg dat de basis gezond is met de Schijf van Vijf.
• Varieer met soorten voedingsmiddelen en smaken. Zo leert hij meer smaken herkennen en waarderen.
• Bied verschillende texturen en structuren aan. Wissel af met hard, en zacht, grof en fijn.
• Blijf groente aanbieden. Met veel herhaling went je kind vanzelf aan een nieuwe smaak. Maak het eventueel op een andere manier klaar en als het bij één hapje blijft: prima. Soms zal je kind wel 10 tot 15 keer moeten proeven voordat hij aan een smaak gewend is.
Kinderen leren beter tijdens de reken- en taalles als ze bewegen. In 2 jaar tijd kan dit 4 maanden leerwinst opleveren voor rekenen en spelling, in vergelijking met kinderen die reguliere reken- en taallessen volgen. Dat blijkt uit onderzoek onder 500 leerlingen op 12 basisscholen, waarop onderwijskundige Marijke Mullender-Wijnsma onlangs is gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen. In deze video licht ze haar onderzoek toe. Eerder waren ook al gunstige effecten gevonden in een kleiner onderzoek.
Fit & Vaardig
Mullender-Wijnsma onderzocht de effecten van het programma Fit & Vaardig. Dit is een programma voor basisschoolkinderen waarin fysieke activiteit wordt geïntegreerd in reken- en taallessen. De 20–30 minuten durende lessen werden 3 keer per week gegeven in het klaslokaal. Woorden werden bijvoorbeeld gespeld door een sprong te maken bij elke uitgesproken letter.
Betere concentratie
Kinderen die 3 keer per week een Fit & Vaardig-les kregen, gingen meer vooruit dan leerlingen die geen bewegingsoefeningen deden. Dit positieve effect was voor rekenen ook ruim een half jaar na beëindiging van de lessen nog meetbaar. De Fit & Vaardig-lessen bleken nog meer positieve effecten te hebben. Na de lessen waarin leerlingen konden bewegen, waren ze geconcentreerder en meer taakgericht in de volgende les.
Het ontbijt geeft je weer energie na de nacht. Ontbijten brengt de spijsvertering op gang. Bovendien voorkomt het trek in snoep of koek later op de ochtend. Maar maakt wel of niet ontbijten uit voor hoe goed je je kunt concentreren of dingen onthouden?
In 2 wetenschappelijke reviewartikelen zijn een heleboel onderzoeken bij zowel kinderen als volwassenen op en rij gezet. De resultaten zijn heel wisselend en de effecten van ontbijten erg klein.
Het idee achter het belang van ontbijten om je goed te kunnen concentreren op je werk of op school is dat na een nacht slapen de glucosevoorraad in je lichaam op is en je nieuwe glucose nodig hebt om je hersenen te laten werken.
Er zijn een aantal observationele studies die een verband zien tussen regelmatig ontbijten en betere schoolprestaties. Op basis van dit soort studies is niet te zeggen of de verschillen tussen mensen die wel en niet ontbijten echt door het ontbijt komen. Het kan ook komen door andere dingen die deze 2 groepen mogelijk anders doen, bijvoorbeeld langer slapen of meer bewegen. Om het effect van wel of niet ontbijten beter te bestuderen zijn er experimentele onderzoeken nodig.
Tot nu toe zijn tientallen experimentele studies gedaan waarin de effecten werden vergeleken wanneer dezelfde mensen wel of niet ontbeten hadden. De meeste van deze studies keken naar het effect van 1 keer wel of niet ontbijten. De kwaliteit van die studies was redelijk goed. Maar de resultaten zijn niet altijd goed te vergelijken, omdat elk onderzoek net even anders was: bijvoorbeeld een andere leeftijdsgroep of een andere test om concentratie of geheugen te meten.
De onderzoekers concluderen dat wel ontbijten in vergelijking met niet ontbijten een klein beetje effect heeft op mentale functies gedurende de ochtend. Dit effect wordt voornamelijk gevonden voor specifieke functies, zoals het geheugen. En ze zagen vooral positief effect bij specifieke groepen, bijvoorbeeld kinderen die ondervoed zijn. Kortom, een ontbijt zorgt er niet meteen voor dat je veel beter op je werk of school kunt presteren, maar het heeft wel een heleboel andere voordelen.